Fl‑1 ta' Jannar 2008, Malta adottat l‑euro uffiċjalment bħala l‑munita nazzjonali tagħha. B'hekk il‑Bank Ċentrali ta' Malta sar membru tal‑Eurosistema. L-Eurosistema tikkonsisti mill-Bank Ċentrali Ewropew (BĊE) u l-banek ċentrali nazzjonali ta’ dawk l-istati membri tal-UE li adottaw l-euro.

L‑għan ewlieni tal-Eurosistema huwa ż-żamma tal‑istabbiltà tal‑prezzijiet, skont it‑Trattat dwar il‑Funzjonament tal‑Unjoni Ewropea u l‑Istatut tas‑Sistema Ewropea ta' Banek Ċentrali (SEBĊ) u tal‑BĊE.

Permezz tal‑parteċipazzjoni tal‑Gvernatur fil‑Kunsill Governattiv tal‑BĊE, il‑Bank Ċentrali ta' Malta jikkontribwixxi għad‑deċiżjonijiet dwar il‑politika monetarja li jolqtu liż‑żona tal‑euro. Il‑Bank hu responsabbli wkoll għall‑implimentazzjoni ta' dawn id‑deċiżjonijiet f'Malta, bl‑użu ta' firxa ta' strumenti tal‑politika monetarja approvati mill‑Kunsill Governattiv tal‑BĊE.

L-Għan ewlieni tal-politika monetarja - l-istabbilità tal-prezzijiet

L‑għan ewlieni tal‑politika monetarja fiż‑żona tal‑euro hu l‑istabbiltà fil‑prezzijiet, li jimplika li għandhom jiġu evitati inflazzjoni u deflazzjoni fit-tul. L-istabbiltà fil-prezzijiet hi prekondizzjoni importanti għat‑tkabbir sostenibbli tal‑ekonomija. L‑istabbiltà fil‑prezzijiet issostni l‑investiment u l‑impjieg, waqt li tkabbar ukoll il‑ġid ekonomiku.

Wara l-konklużjoni tar-reviżjoni tal-istrateġija tal-politika monetarja f’Lulju 2021, il-Kunsill Governattiv iddefinixxa l‑istabbiltà fil‑prezzijiet bħala rata ta' inflazzjoni ta’ 2% fuq żmien medju. L-impenn tal-Kunsill Governattiv għal din il-mira huwa simetriku, li jfisser li kemm devjazzjonijiet negattivi kif ukoll pożittivi mill-mira huma ugwalment mhux mixtieqa.

Il‑BĊE jfittex li jżomm l‑istabbiltà fil‑prezzijiet primarjament permezz ta’ bidliet fir‑rati tal‑imgħax.

Il-Kunsill Governattiv tal-BĊE jistabbilixxi tliet rati ewlenin tal-imgħax għaż-żona tal-euro:

• Ir-rata ewlenija ta’ rifinanzjament

Ir‑rata fuq l‑operazzjonijiet ewlenin ta' rifinanzjament.

• Ir-rata fuq is-self marġinali

Ir‑rata fuq is‑self marġinali hi r‑rata tal‑imgħax fuq il‑faċilità tas‑self marġinali tal‑Eurosistema li l‑istituzzjonijiet ta' kreditu jistgħu jużaw biex jiksbu kreditu mil-lum għal għada mill‑Eurosistema.

• Ir-rata fuq il-faċilità ta’ depożitu

Ir‑rata tad‑depożitu hi r‑rata tal‑imgħax imħallsa fuq il‑likwidità li l‑istituzzjonijiet ta' kreditu jistgħu jiddepożitaw mil-lum għal għada mal‑Eurosistema.

Barra minn hekk, minħabba li r-rati tal-imgħax nominali ma jistgħux jinżlu taħt il-limitu effettiv, il-Kunsill Governattiv juża wkoll miżuri oħra tal-politika monetarja, b’mod partikolari indikazzjonijiet għall-ġejjieni, xiri ta’ assi u operazzjonijiet ta’ rifinanzjament fuq żmien itwal, kif xieraq. 

Aqra aktar dwar l-istrumenti tal-politika monetarja hawn.  

Il-mekkaniżmu ta' trażmissjoni għall-politika monetarja

Il‑mekkaniżmu ta' trażmissjoni hu l‑proċess li pertmezz tiegħu d‑deċiżjonijiet tal‑politika monetarja jaffettwaw l‑ekonomija b'mod ġenerali, u l‑livell tal‑prezzijiet b'mod partikolari.

Fil-prinċipju, bank ċentrali jista' liberament jiffissa r‑rata tal‑imgħax li juża meta jipprovdi fondi lis‑sistema bankarja. Dan, imbagħad, jinfluwenza r‑rati tal‑imgħax bankarji fuq self u depożiti, kif ukoll fatturi varjabbli oħra. B’mod ġenerali, żieda fir-rati tal-imgħax ser tiskoraġġixxi l-infiq fuq il-konsum u l-investiment hekk kif rati ogħla tal-imgħax jagħmluha iktar għalja għall-aġenti ekonomiċi sabiex jissellfu, filwaqt li jinkoraġġixxu t-tfaddil, u jnaqqsu d-domanda aggregata fl-ekonomija. Bil-maqlub, tnaqqis fir-rati tal-imgħax iħeġġeġ is-self u jagħmel it-tfaddil inqas attraenti, u jżid id-domanda aggregata. 

Id-deċiżjonijiet tal‑politika monetarja jaffettwaw ukoll l-aspettattivi dwar l-inflazzjoni fil-futur, kif ukoll il-prezzijiet tal-assi u r-rati tal-imgħax. Ir-rati tal-imgħax, il-prezzijiet tal-assi, ir‑rata tal‑kambju u l-aspettattivi jaffettwaw id‑deċiżjonijiet dwar it‑tfaddil u l‑investiment, il‑provvista ta' kreditu, u fuq id‑domanda aggregata. Min-naħa l-oħra, meta d-domanda aggregata tkun ikbar mill-provvista aggregata, dan jiġġenera żieda tal‑pressjoni fuq il‑prezzijiet u viċeversa.

Fil‑prattika, il‑mekkaniżmu ta' trażmissjoni hu nisġa kumplessa ta' interazzjonijiet ekonomiċi. Konsegwentement, hu diffiċli li jiġu kkwantifikati l‑effetti preċiżi tad‑deċiżjonijiet tal‑politika monetarja fuq l‑ekonomija u fuq il‑livell tal‑prezzijiet.

Il‑banek ċentrali jkollhom jiddeċiedu liema orjentament tal‑politika monetarja hu meħtieġ illum biex tinżamm l‑istabbiltà tal‑prezzijiet fil‑futur. Minħabba d‑dewmien fil‑proċess ta' trażmissjoni, bidliet fil‑politika monetarja li jsiru llum jaffettwaw il‑livell tal‑prezzijiet wara xhur, jew anke snin. F'dan is‑sens, il‑politika monetarja trid tħares 'il quddiem.

Barra dan, minħabba l‑kumplessità tal‑proċess ta' trażmissjoni, dejjem ikun hemm element qawwi ta' inċertezza relatata maż‑żmien u d‑daqs tal‑aġġustament ikkawżat minn bidliet fl‑orjentament tal‑politika monetarja. F'dan ir‑rigward, hu preferibbli orjentament tal‑politika monetarja fuq żmien medju biex tiġi evitata volatilità eċċessiva u bla bżonn fl‑ekonomija reali.

Niċċaraw bis-Suġġett (BĊE)